Mpox Virüsü ve Aşı Durumu Üzerine Değerlendirmeler
Didem Seymen – Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Afrika’da 500’den fazla ölümle sonuçlanan ve halk arasında maymun çiçeği olarak bilinen mpox virüsü nedeniyle küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti. Bulaşıcı mpox virüsü, Afrika ülkelerinin ardından ilk olarak Avrupa’da İsveç’te ve güncel olarak Asya ülkesi Pakistan’da tespit edildi. Mpox virüsünün salgın haline gelmesi ve DSÖ’nün ‘acil durum’ ilan etmesi, bu hastalığa karşı bir aşı olup olmadığı konusunda dikkatleri yeniden topladı. 2019 yılında ABD Sağlık Bakanlığı’na bağlı ilaç dairesi FDA tarafından onaylanan bir aşı mevcut, ancak bu aşı Türkiye’de henüz bulunmuyor. Vakaların artması durumunda, aşının Türkiye’de de erişilebilir hale gelmesi ve uygulanması gerekebilir. Uzmanların aşı hakkındaki görüşleri ise dikkat çekici…
Aşı Hakkında Uzman Görüşleri
‘Yakın Temas Gerektiriyor’
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Başkanı Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, mpox aşısı hakkında şu bilgileri verdi: “Mpox’un aşısı mevcuttur. DSÖ, ‘Acil durum’ ilan etmesinin sebebi de budur. DSÖ, maddi imkânları sınırlı olan ülkelere aşı ve ilaç gönderimi yapmaktadır. Bu aşının bir an önce ülkemize ulaşması gerekiyor, çünkü artık hastalık kapalı grupların dışına çıkıp daha geniş kitleleri tehdit etmeye başladı. 2022’de yaşanan salgındaki vakalarda bu aşı kullanıldı. Aşı, genellikle bir ay arayla iki doz halinde uygulanıyor; bazı durumlarda ise tek doz bile etkili olabiliyor. İçeriğinde çiçek aşısında da kullanılan bir virüs yer alıyor. ABD’de mpox hastalığı için 2019 yılında FDA onayı alan bu aşı, zayıflatılmış (atenüe) bir aşıdır ve çiçek ile mpox’a karşı koruma sağlamaktadır. Pox aşısının koruyuculuğu oldukça yüksektir. Aşı karşıtlığına dair ise, bunun bilim dışı bir yaklaşım olduğunu belirtmek gerekir. Aşıların güvenli ve faydalı olduğu, yararlarının zararlarından çok olduğu durumlarda kullanılmaları gerektiği bilimsel bir gerçektir. Mpox aşısı, yalnızca risk altında olan veya enfekte bir kişiyle yakın temasta bulunan bireylere uygulanmaktadır. Hastalara ise mevcut ilaç tedavisi uygulanmakta; ancak kesinleşmiş bir ilaç tedavisi henüz mevcut değildir. Bununla birlikte, yeni ilaç geliştirme çalışmaları devam etmektedir.”
‘Hasta Bulaştırma Riski Var’
Koç Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Önder Ergönül, maymun çiçeği salgınına karşı panik yaratılmaması gerektiğini belirterek şunları ifade etti: “2022 yılında mpox ile ilgili dünya genelinde büyük bir vaka artışı gözlemlendi. O dönemde 12 vaka olduğu bildirildi. Biz o zamanlar yalnızca birkaç vaka ile karşılaştık. Yeni vakalar arasında meslektaşlarımızdan başka bir ilden bir kişinin isimlendirilmesi oldu. Ancak bildirilmiş vakalar yok denecek kadar az. Dün İsveç’te ilk vakalar tespit edildi. Avrupa ülkelerinde de vakaların artması bekleniyor. Ancak bu virüs, Kovid-19 gibi solunum yoluyla geçmiyor; çok yakın temasla bulaşmakta. Bu nedenle, karantinaya almak ne kadar doğru, bunu da kestirmek zor. 1975’ten önce doğanlar çiçek aşısı olduğu için bu kişilerde koruyuculuk oranı yüzde 80 civarında. Ancak bu durum da test edilmedi. ABD’de üretilen bir aşı var, fakat ‘Herkes illa bu aşıdan olsun’ demek doğru değil. Afrika’da uygulanmak isteniyor ama Türkiye’de şu aşamada yapılması mantıklı görünmüyor. Koruyuculuğu ise yüzde 90’ın üzerinde. Aşı, yaşam boyu bir kez uygulanıyor ve Kovid ya da grip aşısı gibi her yıl tekrarlanması gereken bir aşı değil. Enfekte olan kişinin havlusuyla ya da çarşafıyla temas eden bireylere bulaşma riski vardır. Bu durum, genellikle aile bireyleri ile sınırlı kalır. Toplum içinde, sinemada veya uçakta bulaşma olasılığı oldukça düşüktür. Bu virüsün, Kovid gibi bir anda yüzlerce kişiye bulaşması mümkün değildir; bulaşma sayısı, yakın temasta bulunduğumuz onlarca kişiyle sınırlı kalacaktır.”
Sakarya’da Yaşanan Paniğe İlişkin Açıklama
Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne vücudundaki lekeler nedeniyle başvuran Senegal uyruklu bir kadın, büyük bir paniğe yol açtı. Tedbir amaçlı olarak özel bir odaya alınan kadının uzun bir süredir Kelebek Hastalığı (Lupus) taşıdığı öğrenildi. Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü, “Habere konu olan Senegal uyruklu hastanın, iki yıldır devam eden ve halk arasında Kelebek Hastalığı olarak bilinen Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) hastası olduğu belirlenmiştir. Hastanın SLE tedavisi devam etmekte olup, belirtilerin mpox hastalığı ile uyumlu olmadığı anlaşılmıştır.” açıklamasını yaptı.
● İHA
