Aleyna Sevim – Kuraklık Koşulları ve Tarımsal Etkileri
Avrupa Birliği Bilim Merkezi tarafından yayımlanan raporda, Doğu Avrupa’da ekinleri ve genel bitki örtüsünü ciddi şekilde etkileyen kuraklık koşullarının kötüleştiği vurgulanmaktadır. Raporda, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde “şiddetli, kalıcı ve kritik” kuraklık koşullarının yaşandığı, Avrupa’nın güney ve doğusunda ise “kalıcı ve tekrarlayan” kuraklık durumlarının mevcut olduğu belirtilmektedir. Kırmızı alarm verilen alanların özellikle Bulgaristan ve Romanya’da yoğunlaştığı kaydedilirken, temmuz sonu itibarıyla İspanya’nın doğusu, İtalya’nın büyük bir kısmı, Polonya, güney Baltık bölgeleri, Yunanistan, Balkanların büyük bir kısmı, Ukrayna, Rusya’nın güney kesimleri, Malta, Akdeniz adaları ve Türkiye’nin orta-batı ile kuzey bölgelerinde geniş alanların kuraklık koşulları altında olduğu ve bu durumun ‘turuncu alarm’ niteliğinde olduğu ifade edilmiştir.
Akdeniz bölgesinde, özellikle İtalya’nın ortası ve güneyi, İspanya’nın kuzeybatısı, Yunanistan’ın kuzeydoğusu ve Türkiye’nin orta-kuzey bölgesinde bitki örtüsü üzerinde olumsuz etkiler yaratan kuraklık alarmının kalıcı olduğu raporda yer almaktadır. Ayrıca, Fas, Cezayir, Tunus ve Mısır gibi ülkelerde uzun süredir devam eden şiddetli kuraklıkta artış gözlemlenmiştir.
Tarım Alanlarının Tehdit Altında Olması
Su Politikaları Derneği Başkanı Dr. Dursun Yıldız, son beş yılda bazı bölgelerde kuraklığın şiddetinin artarak devam ettiğini belirterek, bu bölgelerin Meriç Ergene havzası, Kuzey, Orta ve Güney Ege bölgesi, Batı Akdeniz, Adana, Hatay-İskenderun Bölgesi, Göller Bölgesi ve Orta Anadolu olduğunu ifade etti. Yıldız, Türkiye’de yağmura bağlı tarım yapılan alanların büyük bölümünde tarımsal kuraklık riskinin arttığını vurgulayarak, “Su yönetimi ve su kullanımında radikal önlemler almalıyız.” dedi.
Yağışa Dayalı Tarım Uygulamaları
Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD) bilim danışmanı Dr. Erol Kesici ise, Türkiye’de son yıllarda su sıkıntısının en büyük nedeninin sondaj kuyularının aşırı artışı olduğunu vurguladı. Kesici, “Bugün ülkemizde yaşadığımız en büyük sorun içme suyuna ulaşım. Şişelenmiş su sağlık açısından güvenli ama musluktan akan suyu güvenle içebilmemiz gerekiyor. Suyun hasadının yapılması, akan suyun kanalizasyonlara ulaşmasını engellemek gerekiyordu. İnsan faaliyetleri sonucunda gereğinden fazla su kullanılıyor. Su kaynakları sonsuz değil. Baraj ve göllerde suyun artmasını istiyorsak mutlaka o bölgenin iklimine ve su potansiyeline göre tarım dokusunu hazırlamak gerekiyor. Kurak alanlarda su isteyen ürünleri ekmek doğru değil; çok su isteyen tropikal ürünleri kısıtlamak zorundayız. Ayrıca, atık suların arıtılarak bahçe sulamalarında ve cadde yıkanmasında kullanılabilir hale getirilmesi gerekmektedir.” ifadelerini kullandı.
İstanbul Barajlarındaki Durum
İstanbul’a su sağlayan barajlardaki ortalama doluluk oranı, yüzde 50’nin altına gerileyerek, 22 Ağustos itibarıyla yüzde 49.86’ya düştü. İSKİ verilerine göre, bu yıl en yüksek doluluk oranı 6 Mayıs’ta yüzde 83.43 olarak kaydedilmişti. Ancak, bu tarihten sonra doluluk oranı sürekli olarak gerilemeye başladı. Geçen yıl aynı dönem doluluk oranı yüzde 31.87 iken, 2022’de yüzde 60.22, 2021’de ise yüzde 60.57 olarak kayıtlara geçti.
Hava Durumu ve Yağış Beklentileri
Ülke genelinde hava sıcaklıklarının 4 ila 5 derece düşmesi bekleniyor. Hafta sonu, yurdun iç kesimlerinde sağanak yağışların etkili olması öngörülüyor. Batı Karadeniz’in iç kesimleri, Orta ve Doğu Karadeniz kıyıları sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı bir hava ile karşılaşacak. Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan son tahminlere göre, kuzey ve iç kesimlerin parçalı, yer yer çok bulutlu, İç Ege, Batı ve Orta Akdeniz’in iç kesimleri, Doğu Akdeniz, İç Anadolu’nun batısı, Batı Karadeniz’in iç kesimleri, Orta ve Doğu Karadeniz kıyıları ile Aksaray, Niğde ve Karaman çevrelerinin yerel olarak sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı geçeceği tahmin ediliyor. Diğer bölgelerin ise az bulutlu ve açık olacağı düşünülüyor. Yağışların, öğle saatlerinde Afyonkarahisar, Göller Yöresi, Çankırı çevreleri ile Ankara’nın kuzey, Konya’nın batı kesimlerinde yer yer kuvvetli olması bekleniyor. Hava sıcaklığında önemli bir değişiklik olmayacağı düşünülmektedir.
Yangınlara Dikkat Çekmek İçin Orman Temizliği
Milliyet’in orman yangınlarına karşı farkındalık yaratmak amacıyla başlattığı “Ormanı Temizle Yangınlara Dur De!” kampanyasına İzmir Buca’dan destek geldi. Bucalılar Sosyal Dayanışma Platformu üyeleri, ormanları temizlemek için bir kampanya başlattı. Kaynaklar Mahallesi’ndeki ormanlık alanda bir araya gelen üyeler, gün boyunca temizlik çalışmaları gerçekleştirdi. Çocukların da katıldığı etkinlikte yaklaşık 150 kişi, cam ve plastik şişeler, naylon poşetler, sigara izmaritleri ve mangal kömürü atıkları gibi çöpleri topladı. Platformun Yönetim Kurulu Başkanı Baki Kanıcı, “Amacımız ormanlardaki yangınlara dikkat çekmek. Çünkü bu konular genellikle unutuluyor. Daha birkaç ay önce Buca’da çok geniş bir alan yandı, fakat şu an kimse bunu hatırlamıyor.” dedi.
Orman temizleme etkinliğine katılan 4. sınıf öğrencisi Ezgi Demirok (10), “Yangınları televizyonda gördüm, çok üzüldüm. Bu yüzden buraya gelmeyi çok istedim.” şeklinde konuştu. Ezgi’nin annesi Esra Özılgın ise, “Yangınlar hepimizin ciğerini yakıyor. Özellikle çocuklarımıza bu bilinci aşılamak en büyük görevimiz.” dedi.
Orman Yangınlarının Boyutu
İstanbul Topkapı Üniversitesi Harita ve Kadastro Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Semih Sami Akay, son dönemde Türkiye genelinde yanan ormanlık alanların tespitine yönelik bir çalışma başlattı. Bu çalışmada, İzmir, Çanakkale, Aydın, Manisa, Bolu ve Muğla’da meydana gelen yangınlarda zarar gören 19 bin 600 futbol sahası büyüklüğündeki ormanlık alan “Sentinel-2” uydusu aracılığıyla görüntülendi. Görüntülerde, yangınların en çok İzmir’in Karşıyaka ve Bolu’nun Göynük ilçelerini etkilediği belirlendi. Yangınlar, İzmir Karşıyaka’da 3 bin 298, Bolu Göynük’te 3 bin 238, Çanakkale Gelibolu Yarımadası’nda 1,471, Manisa Karayakup Bölgesi’nde 2,437, Aydın Bozdoğan’da 2,304, Didim’de 329 ve Muğla Yatağan’da 272 hektar alana zarar vermiştir.
Silifke’deki Orman Yangınları ve Tutuklamalar
Mersin’in Silifke ilçesinde 15 Ağustos’ta dört noktada çıkan orman yangınlarıyla ilgili olarak başlatılan soruşturma kapsamında, yangın bölgelerinden motosikletle geçtiği tespit edilen iki kişi gözaltına alınmış, ardından mahkemece tutuklanmıştır. Erdemli ilçesinde de jandarma ekipleri, anız yaktığını drone ile tespit ettikleri iki kişiyi suçüstü yakalayarak gözaltına almıştır.
